How-to :22 + 1 Βασικές εντολές για να μάθεις το Linux

Οι εντολές αυτές, μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο σε όσους έχουν λειτουργικό σύστημα βασισμένο στο linux, δηλαδή σε όσους δεν χρησιμοποιούν windows.



Θα δούμε τις βασικές εντολές που μπορούμε να δώσουμε στο linux μέσα από το τερματικό (Console), το οποίο βρίσκεται στις Εφαρμογές ► Βοηθήματα στο οριζόντιο μενού της οθόνης. Ας δούμε παρακάτω μερικές από αυτές.

1. pwd – print working directory

Εμφανίζει το directory στο οποίο βρισκόμαστε. Παράδειγμα:
$ pwd
Θα εμφανιστεί: /home/ugrads/cl2004/nbathana

2. cd – change directory

Με την εντολή cd αλλάζουμε φάκελο (directory).
Σύνταξη εντολής: cd [directory]
Παραδείγματα:
cd –>χωρίς κανένα όρισμα, μεταφέρει τον χρήστη στο home directory του
cd / –>μεταφέρει τον χρήστη στο root directory
cd .. –>μεταφέρει τον χρήστη ένα directory πιο πάνω από αυτό που βρίσκεται
cd ../.. –>μεταφέρει τον χρήστη δύο directories πιο πάνω από αυτό που βρίσκεται
cd /usr/tmp –>μεταφέρει τον χρήστη στο directory με απόλυτο path /usr/tmp
cd ~john/papers –>μεταφέρει τον χρήστη από οποιοδήποτε directory στο directory
με όνομα papers που βρίσκεται κάτω από το home directory του χρήστη john (ο
συμβολισμός “john” μεταφράζεται από το σύστημα σαν το home directory του χρήστη
με username john)

3. mkdir – make directory


Η εντολή mkdir δημιουργεί directories
Σύνταξη εντολής: mkdir [παράμετροι] directory
Χρήσιμες παράμετροι:
-p –>δημιουργεί το directory και μαζί τα parent directories αν δεν υπάρχουν
-m –>δημιουργεί το directory και δίνει τα permissions που ορίζονται με το mode
Παραδείγματα:
$ mkdir /home/test
$ mkdir -p test1/test2/test3


4. rmdir – remove directory

Σβήνει ένα directory με την προϋπόθεση ότι είναι άδειο
Παραδείγματα:
$ rmdir test
$ rmdir /home/test/test1

5. ls – list directory contents

Δείχνει τα περιεχόμενα ενός directory και μαζί ό,τι στοιχεία ζητηθούν από τις
παραμέτρους της.
Σύνταξη εντολής: ls [παράμετροι] [όρισμα]

Χρήσιμες παράμετροι:
-a –>δείχνει όλα τα αρχεία και τα directories που υπάρχουν μέσα σε ένα
directory.
-d –>δείχνει μόνο τα ονόματα των directories και όχι τα αρχεία μέσα στο
directory
-g –>εμφανίζει το group στο οποίο ανήκει το αρχείο
-l –>δείχνει τα περιεχόμενα του directory αναλυτικά

Παραδείγματα:
$ls
debug linux-2.4 misc fedora share
$ ls -a
debug linux-2.4 misc fedora …
share
$ ls -la
wx-sr-x workshop acs 512 Jun 7 11:12
wx-xr-x 6 root sys 512 May 20 09:59

6. cp – copy


Η εντολή cp αντιγράφει αρχεία ή directories
Σύνταξη εντολής: cp [παράμετροι] [argument]

Χρήσιμες παράμετροι:
-i –>(interactive mode) περιμένει για επιβεβαίωση των ενεργειών της από το χρήστη
πριν να εκτελέσει οτιδήποτε
-r –>αντιγράφει ένα directory δημιουργώντας αντίγραφα και από directories που ίσως
υπάρχουν μέσα σε αυτό, διατηρώντας την αρχική δομή

Παραδείγματα:
$ cp old_filename new_filename

7. mv – move


Η εντολή mv μετακινεί αρχεία ή directories
Σύνταξη εντολής: mv [παράμετροι] [argument]

Χρήσιμες παράμετροι:
-i –>(interactive mode) περιμένει για επιβεβαίωση των ενεργειών της από το χρήστη
πριν να εκτελέσει οτιδήποτε
-f –>μετακινεί το αρχείο ή το directory ακόμα και αν χρειαστεί να γράψει πάνω σε
αρχείο που υπάρχει ήδη

Παραδείγματα:
mv old_filename new_filename


8. rm – remove


Η εντολή rm σβήνει αρχεία ή directories
Σύνταξη εντολής: rm [παράμετροι] [argument]
Χρήσιμες παράμετροι:
-i –>περιμένει για επιβεβαίωση πριν να εκτελέσει την μετακίνηση


9. chmod – change mode

Η εντολή chmod αλλάζει τα permissions ενός αρχείου ή ενός directory. Ένα αρχείο
μπορεί να έχει τρία δυνατά modes: read, write και execute. Το καθένα από αυτά
αντιπροσωπεύεται από ένα ακέραιο αριθμό (συμβολισμός 8αδικού συστήματος) ή ένα
γράμμα:



συμβολισμός με αριθμούς
read 4
write 2
execute 1

συμβολισμός με χαρακτήρες
read r
write w
execute x

Σύνταξη εντολής: chmod mode file
όπου το mode μπορεί να γραφεί είτε με την αριθμητική του μορφή, είτε με τη
συμβολική του μορφή.

Ο έλεγχος των permissions γίνεται σε επίπεδο χρήστη, ομάδας χρηστών και του
συνόλου των χρηστών που υπάρχουν σε ένα σύστημα. Για καθένα από αυτά,
ορίζονται οι άδειες για κάθε ένα από τα τρία δυνατά modes (r,w,x). Ο τρόπος με τον
οποίο θέτουμε τα permissions είναι ο εξής: αποφασίζουμε για τον χρήστη (u) στον
οποίο ανήκει το αρχείο, το group (g) στο οποίο ανήκει το αρχείο και για το σύνολο
των χρηστών του συστήματος (o), τι άδειες πρόσβασης θα έχουν για το αρχείο αυτό.
Αν θέλουμε ο χρήστης να έχει δυνατότητα εγγραφής (mode 2), ανάγνωσης (mode 4)
και εκτέλεσης (mode 1) του αρχείου, σημαίνει ότι συνολικά για τον χρήστη (u) το
mode είναι 7 (2+4+1). Εργαζόμαστε με τη ίδια λογική και για το group (g) και τους
υπόλοιπους χρήστες (o). Έτσι, ένα αποδεκτό mode για ένα αρχείο θα ήταν το 744,
που σημαίνει, read/write/execute για τον χρήστη, read για το group και read επίσης
για τους υπόλοιπους χρήστες. Στην περίπτωση που θέλαμε να χρησιμοποιήσουμε
την συμβολική γραφή για τα permissions θα γράφαμε για mode το u=rwx,go=r. Στην
περίπτωση που θέλουμε απλά να αλλάξουμε τα permissions προσθέτοντας ή
αφαιρώντας άδειες χρήσης, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τους τελεστές “–” και
“+” σε συνδυασμό με το είδος της άδειας που θέλουμε να δώσουμε, δηλαδή ένα
mode u-r σημαίνει αφαίρεσε την δυνατότητα ανάγνωσης του αρχείου από τον
χρήστη στον οποίο ανήκει αυτό το αρχείο”.


Παραδείγματα:
Έστω ότι για ένα αρχείο με όνομα file1 θέλουμε να δώσουμε την δυνατότητα
ανάγνωσης, εγγραφής και εκτέλεσης για τον χρήστη στον οποίο ανήκει το αρχείο,
δυνατότητα ανάγνωσης και εκτέλεσης για το group και το σύνολο των χρηστών. Αυτό
γίνεται ως εξής:
$ chmod 754 file1
ή με το συνδιασμό των εξής εντολών:
$ chmod u+wx file1
$ chmod go+rx file1


10. echo

Η εντολή echo τυπώνει στην οθόνη το όρισμα που παίρνει
Σύνταξη εντολής: echo [όρισμα]
Παραδείγματα:
$ echo This is a test
Θα εμφανιστεί: This is a test


11. cat – concatenate files

Με την εντολή cat προβάλλουμε τα περιεχόμενα ενός αρχείου
Σύνταξη εντολής: cat filename(s)
Παραδείγματα:
$ cat file1 file2 file2


12. more


Η εντολή more έχει 2 χρήσεις:
(α) προβολή αρχείων στην οθόνη (όπως το cat) αλλά εάν το αρχείο καταλαμβάνει
χώρο περισσότερο από μία οθόνη, η προβολή διακόπτεται σε κάθε μία οθόνη και ο
χρήστης μετακινείται στην επόμενη με τη χρήση του spacebar.
Σύνταξη εντολής: more filename

(β) χρήση σε συνδυασμό με άλλες εντολές προβολής (π.χ. ls), έτσι ώστε εάν η
προβολή στοιχείων υπερβαίνει την μία οθόνη, να διακόπτεται και ο χρήστης
μετακινείται στην επόμενη με τη χρήση του spacebar.


Παράδειγμα:
$ ls |more
(ο χαρακτήρας | βρίσκεται στο πλήκτρο που δίνει την ανακάθετο (backslash)


13. man – manual

Η εντολή man εμφανίζει στην οθόνη την περιγραφή και οδηγίες σχετικά με
κάποια από τις εντολές του συστήματος. Είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να μάθει
κανείς την χρήση των εντολών του συστήματος.

Σύνταξη εντολής: man [παράμετροι] όνομα εντολής ή keyword
Χρήσιμες παράμετροι:
-k ψάχνει το σύνολο των οδηγιών χρήσης του συστήματος (manual pages) για
αναφορές πάνω στην λέξη “κλειδί” που δίνεται

Παράδειγμα:
$ man man
(εμφανίζει οδηγίες για την χρήση και τις δυνατότητες της εντολής man)
$ man ls
(εμφανίζει οδηγίες για την χρήση και τις δυνατότητες της εντολής ls)
$ man -k date
(εμφανίζει τα manual pages μέσα στα οποία εμφανίζεται η λέξη “κλειδί” date)


14. passwd – password

Αλλάζει τον κωδικό πρόσβασης (password) ενός χρήστη
Σύνταξη εντολής: passwd [username]
Παράδειγμα:
$ passwd
Enter old passwd: ********
Enter new passwowd: *********
Confirm new password: ********


15. ps – process

Eμφανίζει τις ενεργές διεργασίες του χρήστη την παρούσα στιγμή
Σύνταξη εντολής: ps
Παράδειγμα:
14307 pts/1 00:00:00 bash
14327 pts/1 00:00:00 ps


16. top

Εμφανίζει όλες τις τρέχουσες διεργασίες
Σύνταξη εντολής: top

17. kill

Τερματίζει μία διεργασία πληκτρολογώντας το pid (process id) της
Σύνταξη εντολής: kill [pid]
Παράδειγμα:
kill 1000


18. killall

Τερματίζει μία διεργασία πληκτρολογώντας το όνομα της
Σύνταξη εντολής: killall [process]
Παράδειγμα:
killall proc


19. date

Εμφανίζει την ημερομηνία
Σύνταξη εντολής: date


20. cal

Εμφανίζει το ημερολόγιο
Σύνταξη εντολής: cal


21. uptime


Εμφανίζει την ώρα που είναι ανοικτό το λειτουργικό
Σύνταξη εντολής: uptime


22. w

Εμφανίζει τους χρήστες που είναι συνδεδεμένοι
Σύνταξη εντολής: w


23. free

Εμφανίζει τη χρήση μνήμης και swap
Σύνταξη εντολής: free