Ξέρετε τι συμβαίνει στο παιδί σας online;

Πριν από λίγες εβδομάδες είδε το φως της δημοσιότητας η τελευταία πανευρωπαϊκή έρευνα EU Kids Online που διεξήχθη σε 25 χώρες στην Ευρώπη σε παιδιά ηλικίας 9-16 ετών και σε έναν από τους γονείς τους.

Η συντονίστρια του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου, Δρ Βερόνικα Σαμαρά, σχολιάζει τα αποτελέσματα:«Σύμφωνα με την έρευνα, τα Ελληνόπουλα βρίσκονται ακόμα αρκετά πίσω στη χρήση του Διαδικτύου σε σχέση με τα άλλα παιδιά στην Ευρώπη – καθώς το πρώτο «κλικ» στο Διαδίκτυο γίνεται 3-4 χρόνια αργότερα από ότι από συνομήλικούς τους στην υπόλοιπη Ευρώπη – με το 33% των ανήλικων χρηστών να έχει εμπειρία κάποιου διαδικτυακού κινδύνου, το 2% να έχει ανταλλάξει εικόνες ή μηνύματα σεξουαλικού περιεχομένου, και το 54% να έχει προφίλ σε κάποια πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης.

Οι Έλληνες γονείς δηλώνουν άγνοια για τους κινδύνους του Διαδικτύου

Την ίδια στιγμή, οι Έλληνες γονείς συνεχίζουν να δηλώνουν άγνοια για τις αρνητικές εμπειρίες των παιδιών τους στο Διαδίκτυο.

Διαβάζοντας τα λεπτομερή αποτελέσματα της έρευνας, δεν αποτελεί έκπληξη ότι οι χρήστες του Διαδικτύου είναι όλο και νεότεροι, παρόλα αυτά, τα υψηλά ποσοστά παιδιών και νέων που έχουν υπολογιστή και πρόσβαση στο Διαδίκτυο στο δωμάτιό τους θα πρέπει να μας προβληματίσει, τη στιγμή που είναι γνωστό ότι συνιστάται ο υπολογιστής να είναι τοποθετημένος σε σημείο του σπιτιού προσβάσιμο από όλη τη οικογένεια, ακόμα δε περισσότερο αν συνδυαστεί με την άγνοια των γονέων για τους κινδύνους του Διαδικτύου.
Τα αποτελέσματα αυτά υπογραμμίζουν την ανάγκη να είναι οι γονείς ενήμεροι, να είναι μέντορες για το παιδί τους, και να θέτουν ξεκάθαρους κανόνες για τη χρήση του υπολογιστή στο σπίτι.

Από την έρευνα φαίνεται ότι 9 στα 10 παιδιά στη Ευρώπη χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο τουλάχιστον σε εβδομαδιαία βάση, ενώ 6 στα 10 παιδιά τα χρησιμοποιούν καθημερινά ή σχεδόν καθημερινά. Τα παραπάνω ποσοστά πρέπει επίσης να αφυπνίσουν τους γονείς, ειδικά αυτούς που απορρίπτουν το Διαδίκτυο και δεν πιστεύουν ότι πρέπει να το αντιμετωπίσουν, είτε γιατί θεωρούν τον εαυτό τους πολύ απασχολημένο ή πολύ μεγάλο για την τεχνολογία αυτή, είτε γιατί απλά δεν θέλουν να το γνωρίσουν. Πώς σκοπεύουν όμως να συμβουλέψουν και να προστατεύσουν οι γονείς το παιδί τους, αν δεν ξέρουν καν περί τίνος πρόκειται;

Το πολύ δύο ώρες μπροστά σε οποιαδήποτε οθόνη

Ο μέσος όρος του χρόνου σύνδεσης στο Διαδίκτυο που μας αποκαλύπτει η έρευνα – περίπου 1,5 ώρες καθημερινά (σχεδόν 2 ώρες για τα παιδιά 15-16 χρονών) – δεν είναι μικρός. Η Αμερικάνικη Ακαδημία Παιδιατρικής (American Academy of Pediatrics) συνιστά ως μέγιστο χρόνο καθημερινής παραμονής μπροστά σε οθόνη το πολύ 2 ώρες για παιδιά και νέους (συμπεριλαμβανόμενης της τηλεόρασης, του υπολογιστή ή οποιασδήποτε άλλης δραστηριότητας μπροστά σε οθόνη). Πρόσφατη έρευνα της Μονάδας Εφηβικής Υγείας του Πανεπιστημίου Αθηνών, που δημοσιεύτηκε στο European Journal of Pediatrics, δείχνει ότι η εβδομαδιαία χρήση του Διαδικτύου άνω των 10 ωρών μπορεί να οδηγήσει σε παθολογική χρήση στο μέλλον, συμφωνώντας με τις οδηγίες της Αμερικάνικης Παιδιατρικής Ακαδημίας που παραθέσαμε παραπάνω.

Υπερβολικά υψηλή η χρήση κινητού από παιδιά στην Ελλάδα

Σχετικά με τη χρήση κινητών τηλεφώνων από παιδιά και νέους, θα πρέπει να δούμε με πολύ προσοχή το γεγονός ότι η Ελλάδα βρίσκεται στη πρώτη θέση της έρευνας με 68%, όταν μάλιστα ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 21%!
Είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον ότι παιδιά ηλικίας 11 ή 12 χρονών δίνουν απαντήσεις σχετικά με την ιδιωτικότητα στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης (Facebook,Τwitter κ.λπ.), όταν στα πιο δημοφιλή από αυτά υποτίθεται ότι δεν επιτρέπεται η χρήση από άτομα κάτω των 13 ετών. Σε κάθε περίπτωση, η ανυπαρξία βασικών ψηφιακών δεξιοτήτων από τους ανήλικους χρήστες αποδεικνύει ότι η εκπαίδευση σε αυτές πρέπει πλέον να αρχίζει σε πολύ νεαρή ηλικία.

Προσοχή στη χρήση web camera από τα παιδιά

Δεν αποτελεί έκπληξη ο τρόπος που χρησιμοποιούν τα παιδιά το Διαδίκτυο: μετά τη μελέτη για το σχολείο, στις υψηλότερες θέσεις χρήσης βρίσκουμε την θέαση βίντεο, τα παιχνίδια, την επικοινωνία και το «κατέβασμα» δεδομένων. Παρόλα αυτά, θα πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη το γεγονός ότι 3 στα 10 παιδιά χρησιμοποιούν web κάμερες, αποκαλύπτοντας έτσι στο Διαδίκτυο το παρουσιαστικό τους – ειδικά σε σχέση με το φαινόμενο grooming, δηλαδή την προσέγγιση ανήλικων από παιδεραστές με σκοπό την κακοποίηση και με το ζήτημα συναντήσεων με αγνώστους.

Σχετικά με την επικοινωνία στο Διαδίκτυο, θα πρέπει να μας προβληματίσει ιδιαίτερα το γεγονός, ότι 1 στα 2 παιδιά βρίσκει ευκολότερο να είναι ο εαυτός του στο Διαδίκτυο από ότι στον πραγματικό κόσμο.
Είναι επίσης ανησυχητικό ότι 1 στα 3 παιδιά μιλούν για προσωπικά πράγματα online, σε σχέση με το πόσο καλά διαφυλάσσουν την προσωπική τους σφαίρα, αναφερόμενοι για άλλη μια φορά στο grooming ή στις συναντήσεις με αγνώστους στον πραγματικό κόσμο.

Συνάντηση επαφών online εν αγνοία των γονέων

Κατά μέσο όρο, 1 στα 12 παιδιά (και 1 στα 7 για ηλικίες 15-16 χρονών) συναντούν εκτός Διαδικτύου μια online επαφή τους, ενημερώνοντας για αυτό είτε συνομηλίκους τους είτε απλά κανένα. Σε συνδυασμό με την άγνοια των γονέων, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων η συνάντηση αυτή φαίνεται υψηλού κινδύνου.
Αλλά η άγνοια των γονέων φαίνεται εξίσου μεγάλη και για τους υπόλοιπους κινδύνους του Διαδικτύου, σύμφωνα με την έρευνα.

1 στα 7 παιδιά έχει δει εικόνες σεξουαλικού περιεχομένου ή έλαβε τέτοιου είδους εικόνες ή μηνύματα online, αλλά η πλειοψηφία αυτών των παιδιών δεν ενοχλήθηκε. Τι σημαίνει αυτό για τη σωστή σεξουαλική διαπαιδαγώγηση των παιδιών μας και την ανάπτυξη μιας φυσιολογικής σεξουαλικής ζωής; Μήπως τέτοιου είδους ερεθίσματα σε τόσο νεαρές ηλικίες μπορούν να βλάψουν σε μεγάλο βαθμό το παιδί στην κατανόηση του φύλου του και τη υγιή σχέση με το άλλο φύλο;

Τέλος, σε θέματα αντιμετώπισης των online κινδύνων, ακόμα και αν τα νούμερα δεν είναι τελείως αποθαρρυντικά, πρέπει να γίνουν πολλά για να καλλιεργηθεί η εμπιστοσύνη των παιδιών προς τους γονείς τους και προς άτομα που πραγματικά μπορούν να τα βοηθήσουν σε σχέση με άσχημες online εμπειρίες.
Επίσης, πρέπει να γίνουν ακόμα πολλά για να ενθαρρύνουμε τα παιδιά να λάβουν ενεργή δράση απέναντι σε δυνάμενους κινδύνους, και όχι να περιμένουν απλά ότι η κακή εμπειρία θα «εξαφανιστεί» από μόνη της, ή να αισθάνονται ένοχα για κάτι κακό που τους συνέβη και που δεν ευθύνονται.
Συμπερασματικά, πιστεύουμε ότι η περαιτέρω ανάλυση των αποτελεσμάτων της έρευνας σε εθνικό επίπεδο θα δώσει περισσότερα ενδιαφέροντα αποτελέσματα».
Σχολίασε η Δρ. Βερόνικα Σαμαρά Συντονίστρια του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου